Boek vs Film

Himmlers hersens heten Heydrich (HhhH) – Laurent Binet op NPO

Samantha2693 views
HhhH - Laurent Binet

Sommige mensen vinden het vreemd als je zegt graag boeken over de Tweede Wereldoorlog te lezen. ‘Waarom?’, vragen ze dan. Voor mij is het een manier om bij de les te blijven: met de neus op de feiten gedrukt blijven worden wat er toen fout werd gedaan en hoe goed we het nu hebben. Tenminste, hoe goed we het nóg hebben. Jaren geleden las ik HhhH van Laurent Binet – Himmlers hersens heten Heydrich. Sinds vorige week wordt op NPO een zevendelige documentaireserie uitgezonden die is gebaseerd op dit boek.

Ik weet nog goed dat ik erg onder de indruk was van HhhH. In de westerse wereld leren we al op jonge leeftijd over de oorlog en wat onze rol hierin was. Wat de rol van Frankrijk, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten was. We kennen natuurlijk Adolf Hitler en Eva Braun. We kennen Hannie Schaft en Oskar Schindler. De rol van Tsjecho-Slowakije en Polen is voor veel mensen een stuk minder bekend. Heydrich doet bij een stuk minder mensen een belletje rinkelen. De Slowaakse Jozef Gabčík en de Tsjech Jan Kubiš vergaan het helemaal niet goed als je kijkt naar naamsbekendheid. En dat terwijl zij allen een heel grote rol hebben gespeeld.

De geschiedenis herhaalt zich

Verfilmingen zijn gevaarlijk, vooral over een onderwerp als deze. Je hebt snel het gevaar dat dingen geromantiseerd worden, vind ik. Maar de makers van de reeks hebben duidelijk goed samengewerkt met Laurent Binet (die geregeld aan het woord komt) en hebben nabestaanden en mensen die in die tijd leefden opgezocht. En aan het begin van de serie zeggen ze dat het belangrijk is om de geschiedenis goed te kennen, omdat vooral de afgelopen tijd tekenen van die tijd zich aan het herhalen zijn. Punten waar ik alleen maar respect voor kan opbrengen.

Want wat dacht je van de situatie waarin de Duitsers deden alsof er een couppoging werd gedaan zodat ze hun tegenstanders (permanent) de mond konden snoeren? Wie wil er op dit moment de doodstraf herinvoeren zodat een couppoging direct de kiem in gesmoord kan worden? En wat dacht je van de charismatische leider die een zondebok te pakken heeft en al zijn volgers die zijn woorden slikken als zoete koek? Van al die mensen die opzij kijken als de zondebok in kwestie eerst het één niet mag, en een dag later ook het ander niet? Waar zien we dat tegenwoordig nog meer? Maar eerlijk: vooral de kant van de Tweede Wereldoorlog die voor westerse landen altijd vrij onderbelicht is geweest, is interessant, want het helpt bij je inzichten en in hoe iedereen een rol speelt in het geheel.

‘Jij deed dit en jij deed dat’

Storend aan de documentairereeks is – vind ik – dat er tegen de ‘hoofdrolspelers’ (Heydrich en het duo Gabčík en Kubiš) gesproken wordt alsof aan hen uitgelegd moet worden wat de situatie is. En wat zij dachten. Dat komt heel gekunsteld over en eigenlijk ook wat afstandelijk.

Er zijn nu twee afleveringen geweest. Vanavond komt de derde.

Debuteerde op 5 juni 2018 bij Meulenhoff Boekerij met 'De witte kamer', dat de Gouden Strop won. Schreef ook de thrillers 'Zij die zwijgt' en 'De dwalenden'. Leest zelf van alles, van (historische) romans tot speculatieve fictie en van fantasy tot sciencefiction.

Laat een reactie achter