Privacy in 1984 en The Circle

The Circle wordt wel de moderne 1984 genoemd, en dit is niet zonder reden. Als je de twee boeken naast elkaar ziet hebben ze qua thema’s veel gemeen. Privacy is een belangrijk thema in beide boeken, een thema dat door het internet onder druk is komen te staan. Het is makkelijker voor bedrijven om te zien waar je in geïnteresseerd bent door de informatie die je zelf online zet, bijvoorbeeld op je Facebook pagina. Wanneer je 1984 van George Orwell en The Circle van Dave Eggers vergelijkt, zijn de verschillen tussen de manier waarop de karakters wel of niet toestemming geven voor de surveillance, ermee omgaan en hoe ze geobserveerd worden.
Pas op: dit artikel kan spoilers bevatten!

Plot

Orwell’s 1984 gaat over Winston. Hij is ambtenaar op het ministerie van Waarheid en tegen de alles doordringende Partij. Hij wordt als partijmedewerker streng gecontroleerd, maar het keurslijf waaraan hij zich moet aanpassen gaat hem meer en meer tegenstaan. Op een gegeven moment doet hij iets gevaarlijks: hij koopt een dagboek en begint hierin zijn gedachten op te schrijven. Zijn gedachten zijn het enige wat de Partij niet kan afpakken of manipuleren. Winston ontmoet Julia, op wie hij verliefd wordt. Zij is ook iemand die genoeg heeft van het maatschappelijk keurslijf en twijfelt aan de door de Partij opgelegde normen en waarden. Ze worden opgepakt door de gedachtenpolitie, en hij wordt gemarteld tot hij niet meer kritisch denkt.
In The Circle kan Mae Holland haar geluk niet op als ze wordt aangenomen bij de Cirkel, het machtigste internetbedrijf ter wereld. Het bedrijf ‘De Cirkel’ wil alles in de wereld deelbaar en openbaar maken, ze streven naar een monopolie op het vlak van internetgebruik en naar afschaffing van de privacy. In het verhaal zien we, door de ogen van Mae, hoe de ‘De Cirkel’ meer en meer macht krijgt over de volledige (privé-)wereld. In beide romans worden de hoofdpersonen in de gaten gehouden op andere manieren, maar met hetzelfde doel.

Toestemming

Een groot verschil is in hoeverre de karakters toestemming geven om in de gaten worden gehouden. The Circle is daar ook heel open over en zegt dat niemand je dwingt om mee te doen:

Here though, there are no oppressors. No one’s forcing you to do this. You willingly tie yourself to these leashes. And you willingly become utterly socially autistic. You no longer pick up on basic human communication clues. You’re at a table with three humans, all of whom are looking at you and trying to talk to you, and you’re staring at a screen! Searching for strangers in… Dubai!

Iedereen kiest zelf voor de surveillance. Dit is ook wat er gebeurt in onze samenleving: wij maken een Facebook of Twitter account en gaan akkoord met alle voorwaarden, waardoor deze bedrijven onze profielen als het ware kunnen inzien. Mae gaat hier volledig in mee in The Circle, ze accepteert de surveillance en denkt dat het echt het beste is. Het bedrijf verlegt de grenzen, maar Mae blijft hierin meegaan. Mae is optimistisch en denkt dat ze de controle heeft, maar als lezer zie je dat ze al lang de controle kwijt is geraakt. Winston daarentegen is kritischer en komt er achter dat hij al zeven jaar in de gaten wordt gehouden zonder zijn toestemming. In tegenstelling tot Mae wil hij tegen het systeem in gaan, maar dit lukt hem niet. Nadat hij wordt opgepakt en gemarteld gaat hij juist wel mee met het systeem, hij lijkt gehersenspoeld te zijn.

Big Brother is watching you… Of is het Facebook?

Een groot verschil tussen de twee romans is wie de personages in de gaten houdt. In 1984 is het de overheid die Winston in de gaten houdt, maar bij Mae is het haar werkgever die een oogje in het zeil houdt. Waar Winston de overheid niet kan ontsnappen, zou Mae kunnen stoppen met haar baan. Dat is wel een grote beslissing, maar het is wel mogelijk.

Conclusie

Al met al zijn er veel verschillen tussen de twee boeken, maar het zijn beide echte must-reads.

The best books… are those that tell you what you know already.

– George Orwell, 1984