Agnes Grey – Anne Brontë

Charlotte en Emily Brontë zijn twee van mijn literaire helden (Jane Eyre is ook een van mijn favoriete boeken), het is dus eigenlijk maar raar dat ik nog niets van hun jongere zus Anne Brontë had gelezen. Mijn voornemen om in 2022 meer klassiekers te lezen én deze prachtige uitgave van Uitgeverij Rainbow zorgden ervoor dat ik toch eindelijk begon in Agnes Grey, een van Brontë’s boeken.

Gouvernante

Agnes is de jongste dochter van een pastoor en zeer beschermd opgevoed. Wanneer haar familie in financiële moeilijkheden verkeert, besluit Agnes om een aanstelling als gouvernante aan te nemen. Maar al snel blijkt dat ze dit beroep geromantiseerd heeft: de kinderen wie ze les moet geven zijn koppig, onverschillig, luisteren niet en zijn niet van plan om maar iets te leren. Je hebt medelijden met de arme Agnes, die alleen maar het beste voor heeft met haar pupillen, maar niet de overhand weet te krijgen. Ook bij haar tweede aanstelling heeft Agnes het zwaar: de kinderen die ze onder haar hoede heeft, hebben meer interesse voor de wereld buiten het leslokaal, en ze voelt zich vaak eenzaam.

Vooral met Rosalie heeft ze het te stellen: de jongedame heeft ontdekt hoe mannen op haar reageren, en wil zo veel mogelijk harten breken voordat ze een huwelijkskandidaat strikt – die bij voorkeur ook rijk is natuurlijk. Ik moet meteen denken aan de Bridgerton-boeken, maar Brontës verhaal bevat minder schandalen. Agnes heeft een stille verliefdheid voor de priester Edward Weston, maar in tegenstelling tot hedendaagse literatuur over dit onderwerp, neemt ze geen initiatief. Immers, dit zou niet gepast zijn voor een dame van haar leeftijd en stand. Maar Rosalie flirt er op los, en laat dan haar oog op Weston vallen als nieuwste prooi wiens hart ze wil breken.

Dit doet Agnes veel verdriet, maar dit kan zij met niemand delen. Ze is eenzaam in haar positie als gouvernante en mist haar familie. De innerlijke strijd van Agnes: van het willen bewijzen dat ze haar positie aan kan, haar geheime verliefdheid en haar heimwee zorgen ervoor dat je medelijden hebt met haar. Maar het zachtaardige karakter van Agnes zorgt ervoor dat je haar meteen in je hart sluit.

Uit het leven gegrepen

Brontë, of eigenlijk zelfs Agnes, spreekt de lezer rechtstreeks aan in haar boek. Ze praat rechtstreeks tegen jou, en hiermee is Brontë haar tijd ver vooruit: breaking the fourth wall. Destijds werd Agnes Grey uitgegeven onder het pseudoniem Acton Bell, en ook dit stipt Brontë aan: “Beschut door mijn eigen onbekendheid, door het verstrijken der jaren en een paar fictieve namen, schroom ik niet de sprong te wagen en spontaan het publiek voor te leggen wat ik nooit zou onthullen aan de intiemste vriend.” Dit is ook het geval – Agnes Grey is gebaseerd op Brontës eigen ervaringen. En ondanks dat het verhaal van Anne niet zo romantisch is als Charlotte’s, of zo dramatisch als dat van Emily, weet ze de lezer toch te betoveren.

Brontë weet de situaties zeer realistisch te scheppen en haar verhaal had ook makkelijk in het heden plaats kunnen vinden. Anne Brontë was zelf ook de dochter van een predikant en weet de situatie zeer waarheidsgetrouw te schetsen. Je krijgt met Agnes Grey een intiem inkijkje in de wereld van toen: het leven van een jongedame rond 1845. De verhoudingen tussen de verschillende standen en tussen mannen en vrouwen in die tijd zijn fascinerend en Agnes Grey weet deze treffend te schetsen.

Stijl

Het beschrijven van situaties, omgevingen en andere personages is een sterk punt in Agnes Grey. Dit doet Brontë ook met enige humor, bijvoorbeeld wanneer ze een jongeman beschrijft en aangeeft dat hij: “een neus [heeft] die de aarde leek te verachten”. De scherpe pen van Anne maken Agnes Grey een genot om te lezen. De omgevingen, de huizen waar Agnes binnen komt: ik zie het allemaal zo voor me door de gedetailleerde beschrijvingen. Het tempo ligt, zeker voor een verhaal dat al bijna 200 jaar oud is, hoog. Wie zegt dat klassiekers langdradig zijn, zou eens de boeken van de Brontë zussen op moeten pakken.

Conclusie

Het is makkelijk om Anne Brontës verhaal te vergelijken met de boeken van haar zusters, maar eigenlijk verdient Agnes Grey haar eigen podium. Gouvernante Agnes steelt je hart, en je kan alleen maar hopen dat ze, ondanks haar ingetogenheid, ook het hart van Edward Weston weet te stelen. Een protagonist zo zachtaardig kom je nog maar zelden tegen en zij verdient een gelukkig einde. En zeg nou zelf, verdien jij niet zo’n mooie editie in je boekenkast? Ik vind van wel!

Uitgeverij: Uitgeverij Rainbow
Vertaler: Boekwerk & Partners
Dit boek heb ik ontvangen van de uitgeverij in ruil voor een review. Dit had geen invloed op mijn mening over het boek.