Kaputt – Curzio Malaparte
«Wist je dat Italiaanse boeken heel andere aanhalingstekens gebruiken?» vroeg ik. Ik had het zelf eigenlijk nooit eerder in een boek gezien, omdat de aanhalingstekens normaliter gewijzigd worden naar de Nederlandse variant. En eerlijk gezegd: ik vind de Italiaanse manier best irritant, al is het misschien ook een stukje gewenning. In ieder geval ontkwam ik er niet aan doordat ik begon in het boek Kaputt van Curzio Malaparte (waarvoor dank, uitgeverij Rainbow!).
Ik weet niet precies wat ik van dit boek had verwacht. Het is geschreven tijdens de Tweede Wereldoorlog door een Duits-Italiaanse oorlogscorrespondent, Curzio Malaparte (pseudoniem van Kurt Erich Suckert), die overal middenin zat. Misschien had ik iets toegankelijkers verwacht, terwijl Malaparte daadwerkelijk met enorm veel beeldspraak en citaten uit andere talen werkt. De laatste tientallen bladzijden zijn gevuld met vertalingen, omdat er regelmatig in het Duits, Frans, Italiaans, Russisch enz gesproken wordt. Zonder enige uitleg in de tekst zelf wat die citaten dan precies moeten betekenen.
Van getto’s tot Himmler
Is dit dan een soort dagboek? Nee, allerminst. Malapartes boek leest eerder als literair dan als een bundeling van krantenartikelen of als memoires. Je moet soms flink bij de les blijven om de strekking van het verhaal mee te krijgen omdat hij alles nauwgezet heeft opgeschreven. Wel interessant, want stiekem zie je overeenkomsten met het nu: onder andere joden werden gedood omdat mensen bang voor hen waren. Hij wist precies waar en hoe hij zijn verhalen moest halen. Hij schreef voor een grote Italiaanse krant en kreeg daardoor de kans om veel verschillende mensen te spreken, zoals Himmler (een belangrijke SS’er), maar ook om naar veel plekken te reizen, zoals Oekraïne, Moldavië, Finland en zelfs het front. Was hij het overal mee eens? Ook nee. Maar hij was een verslaggever en was er om te observeren, om de beschrijvingen én gesprekken van zijn avonturen neer te pennen.
Ik vind het lastig om te oordelen wat ik van dit boek vind. Je hoofd moet er echt naar staan om dit te lezen, want het is af en toe echt even doorzetten. Geen lichte kost in ieder geval. Aan de andere kant vind ik het heel interessant om een kijkje te krijgen in die tijdsgeest en even met Himmler aan de eettafel te zitten, als het ware.
Voor de onervaren lezer zou ik dit boek niet aanraden. Voor de ervaren lezer met een interesse in geschiedenis juist weer wel.
