Mermaid – Louise O’Neill3 min leestijd

Een tijdje terug verscheen Mermaid van Louise O’Neill, een hervertelling van het sprookje van de kleine zeemeermin. Met een prachtige kaft die doet denken aan de klassieker De mooiste vis van de zee is dit geen boek dat ik in de boekhandel kon laten liggen.

De kleine zeemeermin

Zeemeermin Gaia droomt van een leven zonder haar tirannieke vader. Op haar vijftiende verjaardag mag ze voor het eerst naar de oppervlakte zwemmen, maar dan wordt ze verliefd op een mensenjongen. Waarom de titel van Mermaid niet vertaald is naar de kleine zeemeermin, is mij een vraag. Het is korter en bondiger, maar de originele Engelse titel was The Surface Breaks. A reimagining of The Little Mermaid.

This is a men’s world

Gaia en haar zussen leven onder het strenge regime van hun vader, de Zeekoning. Hun moeder is lang geleden verdwenen, nadat ze naar het oppervlakte is gezwommen. In deze door mannen gedomineerde wereld is er geen ruimte voor een mening van Gaia en haar zussen. Vrouwen moeten braaf zijn, stil zijn, niet nieuwsgierig zijn, en áltijd luisteren naar de mannen. Ook moeten ze mooi zijn, en altijd voldoen aan het schoonheidsideaal bedacht door de mannen.

Hiermee stipt O’Neill meteen een belangrijk thema aan, namelijk de positie van vrouwen. En die positie en de gevolgen ervan worden ook in Mermaid snel duidelijk, bijvoorbeeld wanneer Gaia seksuele intimidatie ervaart:

Misschien moeten vrouwen wel gewoon bestand zijn tegen dergelijk gedrag om te kunnen overleven? We worden getraind om te behagen, en te verlangen naar de aandacht van een man, om hun starende blik te zien als bevestiging dat we de aandacht waard zijn. Mogen we dan wel klagen als hun aandacht een andere vorm heeft dan we graag zouden hebben?

Goed vs. slecht

Gaia wordt verliefd op de mensenjongen Oliver, en geeft alles op om bij hem te zijn. Net zoals in het originele verhaal moet de kleine zeemeermin haar stem opgeven om benen te krijgen. Maar anders dan in het origineel, is Oliver hier niet de prince charming die we gewend zijn. Ook hier wordt het pijnlijk duidelijk wat de positie van de vrouw is, en dat er weinig verschil is op het land of in de zee.
Dit maakt Mermaid meer dan het liefdesverhaal wat we gewend zijn: deze nieuwe versie is kritisch en laat zien dat je niet alles zou moeten opgeven voor verliefdheid. De romantische prins en held van het verhaal is toch minder goed dan hij lijkt, maar ook de Zeeheks is niet zo slecht als we uit eerdere versies doen geloven.

Conclusie

Mermaid is meer dan de vertelling van De Kleine Zeemeermin: met thema’s als onderdrukking en feminisme weet O’Neill een nieuwe laag toe te voegen aan het van origine liefdesverhaal. Door het toevoegen van de kritische noot heeft O’Neill het verhaal verrijkt, en dit smaakt naar meer kritischere hervertellingen van de sprookjes zoals wij ze kennen.

Uitgeverij: Leopold / Young and Awesome
Vertaler: Sandra Hessels