De geschiedenis ontkend – Deborah E. Lipstadt

Soms zijn er van die boeken die je niet al te lang achter elkaar kunt lezen omdat je er boos van wordt. Oprecht boos. Als in: bloed-onder-de-nagels-vandaan kwaad. Fictie zorgt daar niet snel voor. Non-fictie gelukkig ook niet vaak. Maar soms zijn ze er wel en De geschiedenis ontkend van Deborah E. Lipstadt is daar een van. Ik heb regelmatig hardop geklaagd over de antagonist in dit boek. Hij bestaat echt, denkt écht wat er geschreven werd,
en ik kan er met mijn pet niet bij. Waarom? Ik leg het uit.

Goed. Non-fictie dus. Deborah E. Lipstadt werd jaren geleden aangeklaagd door ‘historicus’ David Irving vanwege smaad. Irving klaagde haar aan in Engeland in plaats van haar thuisland de Verenigde Staten, waardoor de bewijslast bij Deborah kwam te liggen. Nu moet je weten dat David Irving een Holocaustontkenner is. Hij gelooft simpelweg niet dat joden willens en wetens uit zijn gemoord. Sterker nog: hij beweert in zijn boeken dat Hitler weleens heeft geprobeerd hen te beschermen. En dat overlevenden te koop lopen met hun kampnummer zodat ze geld kunnen verdienen. Tegen een jood van wie beide ouders overleden waren in Auschwitz, zei hij: ‘Dan moet je vast opgelucht zijn om te horen dat ze hoogstwaarschijnlijk zijn overleden aan de tyfus.’

Bewijslast

Jawel, mensen. Zulke mensen bestaan echt. In ieder geval, ik dwaal af. Zoals ik al zei, werd Lipstadt aangeklaagd in Engeland. Hierdoor moest zij aantonen dat wat Irving heeft gezegd, daadwerkelijk leugens waren of een verdraaiing van de waarheid. Dat komt erop neer dat Lipstadt en haar team moesten bewijzen dat gruwelijkheden in de Tweede Wereldoorlog echt hebben plaatsgevonden. Irving klaagde in die tijd wel vaker historici aan die het waagden slechte dingen over hem te zeggen. Ze kochten hem dan vaak af, omdat een proces heel duur zou worden en veel tijd zou kosten.

Lipstadt pakte het anders aan. Zij weigerde te doen alsof Irving inderdaad een waarheidspreker was terwijl ze ervan overtuigd was dat hij een ontkenner met antisemitische trekjes was. Ze kreeg de hulp van een sterk advocatenteam, met advocaten die onder andere voor het Britse koninklijk huis zaken hadden afgehandeld. Heel eerlijk? Soms is dit boek vrij droog. Maar het is ook een boek dat je met de neus op de feiten drukt. Er zijn nog steeds mensen die het opnemen voor Hitler. Er zijn mensen die geloven dat de joden schuld hadden. En natuurlijk: we kennen allemaal de neo-nazi’s, maar dit? Mijn mond viel echt meerdere keren open.

Je moet dit verhaal absoluut niet lezen als je een ’tussendoorboek’ wilt hebben. Dit is echt een boek waar je voor moet zitten en over na moet denken.

Eindoordeel: 4 sterren