Over het algemeen hebben klassiekers geen introductie nodig. Wie weet hebben ze niet eens een recensie nodig. Ze verkopen al, en dit boek is geschiedenis. Toch wil ik erover schrijven; over de mooie zinnen, beelden en thema’s.
Ik kocht het boek in New York (Samantha Stroombergen en ik hadden onszelf getrakteerd op een stedentrip) en ik las over over hoe de hoofdpersoon Esther een beurs had gekregen om te studeren in New York.
I also had a dim idea that if I walked the streets of New York by myself all night something of the city’s mystery and magnificence might rub off on me at last. But I gave it up.
Esther gaat naar feestjes, ziet vriendinnen verliefd worden en vraagt zich af hoe dat allemaal werkt en hoe haar eerste keer seks zal zijn. Plath omschrijft Esthers positie en gedachten helder en ondanks dat de tijden veranderd zijn, zijn gedachtes als onderstaande nog steeds herkenbaar:
“What i hate is the thought of being under a man’s thumb,” I had told doctor Nolan. “A man doesn’t have a worry in the world, while I’ve got a baby hanging over my head like a big stick, to keep me in line.”
Het gaat bergafwaarts met Esther Greenwood. Ze wordt geweigerd voor een schrijfopleiding en trekt in bij haar moeder. Esther raakt depressief en je leest over haar zelfmoordfantasieën. Zelf vond ik dit erg moeilijk om te lezen, ik merkte dat ik mijn ogen probeerde dicht te knijpen, alsof ik zo zou kunnen ontsnappen aan de woorden. Dat schrijfster Plath zelf zelfmoord heeft gepleegd verklaart misschien waarom het zo goed geschreven is. Of die kennis over haar als persoon versterkte haar woorden voor mij, of allebei, dat is een beetje een kip-en-eiprobleem.
Uiteindelijk wordt Esther in een glazen stolp (bell jar) van de samenleving gezet, een psychiatrische inrichting. Esther is er continu bang voor elektroshocktherapie.
Eén zin die erg bekend is uit dit boek, is de metafoor van de vijgenboom. Hoe Esther de takken ziet als mogelijkheden in haar leven, een tak heeft een gelukkig gezin, de andere een carrière als dichter, aan ieder een rijpe vijg en zij staat daar maar, zonder te kiezen, terwijl de vijgen langzaam oud worden (lees de quote hier) Wie weet erg herkenbaar voor Millenials met keuzestress. Naast de sterke metafoor, vond ik het mooi hoe ze de zin opbouwde ( I saw…) en ik zag dat ze dat vaker gebruikte. Zo ziet ze de jaren van haar leven:
I saw the years of my life spaced along a road in the form of telephone poles, threaded together by wires. I counted one, two, three… nineteen poles, and then the wires dangled into space, and try as i would, i couldn’t see a single pole beyond the nineteenth.
En ook van haar slapeloosheid maakt ze een sterk beeld:
I saw the days of the year stretching ahead like a series of bright, white boxes, and seperating one box from another was sleep, like a black shade. Only for me, the long perspective of shades that set off one box from the next had suddenly snapped up, and I could see day after day after day glaring ahead of me like a white, broad, infinitely deslate avenue.
Eerder probeerde ik Plaths poëzie te lezen, maar daarnaast zat ik continu te Googlen naar de verklaring. Deze omschrijvingen zijn juist kraakhelder proza, waar ik persoonlijk erg van houdt. Ik heb dit boek met veel plezier gelezen en kan het iedereen aanraden.
