Verkruimeld land is het debuut van de jonge Aya Sabi (1995). Met deze bundel van vijf korte verhalen geeft Sabi een draai aan de verteltraditie van Duizend-en-een-nacht, aldus de achterflap. De verhalen zijn haken in op de huidige maatschappij in de landen van oorlog en vrede, maar hebben ook een poëtische klank.
Ik, wij, toen, nu
Moeiteloos wisselt Sabi tussen vertelperspectieven in haar verhalen. Alle korte verhalen beginnen met een ‘ik’, maar bevatten soms ook een ‘wij’. De verhalen lijken hierdoor verbonden, en het is niet meteen duidelijk wat zich in het heden en wat zich in het verleden afspeelt. Hierdoor voelt het alsof de verhalen verbonden zijn aan elkaar. In alle verhalen kaart Sabi onrechtvaardigheid aan, maar op verschillende manieren. In de epiloog van de vroedvrouw stelt ze hiervoor de mensheid verantwoordelijk:
Ik klaag de hele mensheid aan, die zich op de knieën werpt voor genadeloze heersers die macht drinken op verderfelijke avonden en ’s ochtends vragen hoeveel doden er zijn gevallen in de veldslagen die verveling en vrede verdrijven.
Ondanks de sluimerende hoop in de korte verhalen lijkt hier het scepticisme de overhand te nemen.
Volle taal
De taal in Verkruimeld land is vol, bloemrijk en poëtisch. Naast korte, beschrijvende zinnen weet Sabi ook goed beelden te schetsen met haar taalgebruik:
De lucht was, door een bijna eindeloze hitte, zwaar van verdampt water die lange tijd niet door regen bekoeld werd.
Van een tienermeisje dat ’s nachts stiekem gaat zwemmen in het donkere woud tot een jongen die zich verantwoordelijk voelt voor een drama in zijn familie, de personages zijn tijdloos en hebben geen vaste plaats. Het is de fantasie van de lezer die ervoor moet zorgen dat de verhalen gaan leven.
Met een scherpe opmerkzaamheid weet Sabi haar personages en de wereld te schetsen, net als de schilderes in ‘Naamlozen’:
Mensen veranderen niet. Ze worden steeds meer zichzelf.
Conclusie
Verkruimeld is een klein boekje met een grootse boodschap. Het voelt zachtaardig door de taal die Sabi gebruikt, maar de boodschap is hard en kraakhelder. Een boek om je aan het denken te zetten. Een aanrader.